Czym jest UX – czyli o dobrych doświadczeniach słów kilka
Design jest wszędzie. Począwszy od koszuli, którą masz na sobie, aż do smartfona czy komputera, na którym czytasz ten tekst. Jak tam Twoja koszula? Wygodna? Materiał odpowiedni? Nie pocisz się? A guziki? Przydatne, prawda? Zanim została dopuszczona do sprzedaży, ktoś musiał postawić się na Twoim miejscu i zaprojektować jej najlepszą wersję. Ty wybrałeś właśnie tę koszulę, bo okazała się wygodna, ma dobry materiał, przydatne guziki, a dodatkowo świetnie wygląda. Rozumiesz do czego zmierzam?
Okej, wróćmy teraz do smartfona, komputera i projektowania interfejsów. Mówiąc wprost, projektowanie UX nie polega na tym, aby produkty cyfrowe wyglądały tylko ładnie, ale o sam proces uproszczenia użytkowania i przyjemności.
Chociaż projektowanie wizualne odgrywa znaczącą rolę w tym obszarze, projektowanie UX nie polega na estetyce. User Experience (UX) bardziej koncentruje się na opracowaniu planu działania produktu, zarysowaniu jego ekosystemu i sprawdzeniu, dlaczego tworzy wartość dla użytkowników końcowych. Jednak aby zgłębić istotę UX, potrzeba czegoś więcej niż suchej definicji. Liczę że po przeczytaniu tego tekstu będziesz bogatszy o nową wiedzę.
Ludzie ignorują projekty które ignorują ludzi. Dlatego badania i tworzenie doświadczeń użytkowników jest takie ważne.
Czym jest UX?
Określane przez UXPA - projektowanie zorientowane na użytkowników, definiują UX jako każdy aspekt interakcji użytkownika z produktem, usługą lub firmą, który składa się na postrzeganie całości przez użytkownika.
Trzy najważniejsze cechy:
1. Użyteczność (produkty funkcjonalne, ergonomiczne, łatwe w obsłudze).
2. Atrakcyjność (produkty o miłym dla oka wyglądzie i wzbudzające pożądanie).
3. Dostarczanie pozytywnych emocji (produkty wzbudzające radość i uśmiech w trakcie używania).
Użyteczność
Produkt użyteczny pozwala na dokładną realizację celów użytkownika (skuteczność) w sposób sprawny i szybki (wydajność) i bez zbędnych frustracji (satysfakcja). Użyteczność zawsze zależy od danego produktu, jego kontekstu użycia i grupy odbiorców.
Istotną rolę odgrywa sam użytkownik i jego środowisko, bez poznania których jest nie tylko trudno zaprojektować produkt, lecz także zweryfikować, na ile jest on użyteczny dla odbiorców.
UX pomoże Ci w rozwoju firmy, budowy nowego produktu, powiększenia rynku lub działań marketingowych. Przykładowo, klasyczny sposób rozwijania nowej firmy - gdy właściciel zgaduje, czego mogą chcieć klienci, przeprowadza badania rynku, a następnie tworzy nowe produkty w laboratorium, całkowicie odizolowany od komercyjnego świata - odzwierciedla strach przed porażką, a jednocześnie jest bardzo narażony na niepowodzenia.
Jeśli produkt na stworzenie którego poświęcono mnóstwo czasu i pieniędzy okaże się niewypałem, cały wysiłek pójdzie na marne. A jeśli odniesie sukces to nikt właściwie nie będzie wiedział, dlaczego tak się stało.
Minimum Viable Product
Model MVP (Minimum Viable Product) budowany przez UX Designera uwzględnia porażki i pozyskiwanie opinii zwrotnych. Tak naprawdę każde niepowodzenie sprawia, że produkt staje się coraz lepszy, ponieważ funkcje które nie działają i nie interesują klientów, zostają usunięte a projektanci skupiają się udoskonalaniu tych istotniejszych cech, wykorzystując do tego swoje ograniczone środki.
UX musi stale próbować, ponosić porażki i udoskonalać to co się nie sprawdziło.
1. Kim jest Projektant UX?
Myślisz „UX Designer” i widzisz tłumek nonszalancko ubranych hipsterów? Biuro, którego ściany pokrywają kolorowe karteczki – symbol uwolnionej kreatywności? Krzepią ich owocowe czwartki i myśl, że inne branże mają gorzej. Bo to inni mają przykrego szefa i zespół, z którego wyparowała energia. Rzeczywistość wygląda jednak nieco inaczej – ale czy gorzej?
Wyobraź sobie, że chcesz kupić nowy rower, do którego sam dobierasz komponenty na stronie. Po pierwszych minutach Twoje plany na zrobienie formy do wakacji odchodzą w dal – bo strona wolno się ładuje, bo jej układ jest mało przejrzysty, bo formularz zamówienia skomplikowany.
Ani ona przyjazna, ani użyteczna. Nic dziwnego, że doświadczenia użytkownika są kiepskie. Prawdopodobnie już nie wrócisz pod ten adres. Forma niestety musi poczekać.
Co się stało? Zabrakło ręki UX Designera, czyli specjalisty od projektowania doświadczenia użytkowników. Tak właśnie brzmi skondensowana definicja tego zawodu. Projektant UX jest adwokatem użytkownika w organizacji – czyli tą osobą, która w jej model biznesowy wnosi perspektywę odbiorcy i dba, by w procesie projektowym uwzględniono jego potrzeby
UX Designer jest przeważnie mylony z grafikiem, bądź programistą front-end. Oczywiście zdarza się, że projektanci UX mają kompetencje grafika lub programisty, ale nie są to tożsame dziedziny.
2. UX to nie UI!
Pojęcia UX i UI są bardzo często traktowane bliźniaczo, co jest wielkim błędem. Oba terminy są ze sobą połączone i związane z tworzeniem produktów cyfrowych, ale dotyczą odrębnych etapów projektowania.
UI jest jak żart. Jeżeli musisz go tłumaczyć, nie jest dobry.
Kiedy decydujesz się na dom, musisz przejść przez dwa zasadnicze etapy: budowy i urządzania. Same mury, nawet idealnie zaprojektowane na nic Ci się zdadzą. W środku będzie mnóstwo pyłu, będzie zimno i ciemno.
A teraz drugi scenariusz: pięknie urządzone mieszkanie będzie bardzo niepraktyczne, jeśli wysokość stropów będzie wynosiła 120 cm, a Twój wzrost to 180. Jak to powiązać z UX i UI? Już tłumaczę. Upewnieniem się co do Twojego wzrostu i planowaniem gdzie mają stać mury, tym zajmuje się UX Designer, z kolei jak te ściany mają wyglądać, w jakim kształcie je wykonać oraz wyposażeniem wnętrz – UI Designer.
- UX, czyli User Expercience – jego istota to odkrywanie przyzwyczajeń użytkowników i dopasowywanie do nich usług oraz produktów w celu tworzenia pozytywnych doświadczeń. Specjalizacja UX bardziej bazuje na emocjach, przyzwyczajeniach odbiorcy.
- UI, czyli User Interface – jest to przestrzeń, w której następuje interakcja człowieka z programem. Designer jest twórcą i projektuje warstwę wizualną strony. Opiera się na danych otrzymanych od specjalisty UX. Specjalista UI zajmuje się projektowaniem wszystkich elementów wizualnych.
UI powoduje, że użytkownik do Ciebie przychodzi, a UX go zatrzymuje. Coś co wygląda pięknie, ale jest niefunkcjonalne to przykład wspaniałego UI i kiepskiego UX. Coś co jest funkcjonalne, ale brzydkie jest przykładem wspaniałego UX i kiepskiego UI.
Jak widać, UX i UI to zupełnie inne specjalizacje, ale mające ten sam cel. W całej zabawie chodzi o to, aby uniknąć sytuacji z popularnego zdjęcia, które znajdziesz poniżej. ;)
3. UX Design to nie tylko estetyka
Tak jak wspomniałem już wcześniej – sama estetyka nie zapewni doskonałej użyteczności. Doskonałe wrażenia użytkowników są niezbędne, aby cyfrowy projekt produktu odniósł sukces. Oczywiście ważne są świetnie wyglądające projekty i ogólnie estetyka, ale są one po prostu ostatnim akcentem uzupełniającym przydatny produkt.
Dążenie do perfekcji estetycznej i rezygnacja z użyteczności to wielki błąd, który może dużo kosztować. Interfejs użytkownika może być estetyczny i przyjemny w użyciu, ale zawodzi, gdy zostanie umieszczony pod mikroskopem analizy heurystycznej, w którym sprawdzane są wszystkie pola tworzące dobrą użyteczność.
Pamiętacie mój artykuł na ten temat? Zajrzyjcie koniecznie! Heurystyki Nielsena Część pierwsza. Jeżeli analiza heurystyczna wyjdzie super – możesz być pewny, że Twój UX jest naprawdę odpowiednio zaplanowany. Dobrze przemyślany UX to większa szansa na sukces, co z kolei przyczyni się do polepszenia wyniku finansowego i wzrostu ROI, o czym przeczytasz nieco niżej.
Jeśli użytkownik ciągle popełnia błędy podczas używania programu, to najprawdopodobniej winny jest projekt.
Użyteczność jest kluczowym atrybutem jakości produktu. Klient nie dba o wygląd, jeśli nie jest w stanie z niego korzystać. Projekty skupiające się wyłącznie na estetyce i ignorujące podstawowe zasady użyteczności stają się z definicji bezużyteczne. Zobacz heurystyki Nielsena.
4. UX to nie tylko cyfrowe projektowanie produktów
Projekt użyteczności nie kończy się na krawędziach ekranu użytkownika. Jest to całe doświadczenie pracujące na wszystkich poziomach jako połączona całość. Projekt UX uwzględnia element interakcji z produktem lub usługą.
Zaś zaprojektowanie całościowego doświadczenia i utrzymanie tego uczucia przez cały cykl życia marki określa się Customer Experience i jest pojęciem holistycznym obejmującym wszystkie punkty styku klienta z marką np. reklama drukowana, telemarketing, witryny sklepowe, rozmowa z przedstawicielem, proces zakupowy, strona internetowa, korzystanie z produktu lub usługi, wsparcie i serwis, remarketing i pakiety lojalnościowe.
Doświadczenie użytkownika obejmuje wszystkie aspekty interakcji użytkownika końcowego z firmą, jej usługami i produktami. Don Norman.
Jednym z najlepszych przykładów wychodzenia poza ramy jest – bez wątpienia – Apple. Jego produkty i interfejs to tylko wierzchołek góry lodowej. Czy stwierdzenie „wystarczająco dobry” naprawdę oznacza coś, co jest wystarczająco dobre?
Najbardziej podziwiana marka na świecie wcale tak nie uważa. Jeśli chcemy być podobni do Apple, powinniśmy starać się wytwarzać najlepsze produkty i usługi, jakie tylko możemy sobie wyobrazić. Nie chodźmy na kompromisy.
5. UX to nie tylko dbanie o użytkownika
Projektowanie UX musi spełniać cele biznesowe. Wszystko zaczyna się od zrozumienia wizji produktu, czyli przyczyny istnienia produktu z perspektywy biznesowej. Należy wziąć pod uwagę rynek docelowy i opracować realne rozwiązanie.
Jeśli firma projektująca skupi się tylko na zapewnieniu optymalnych wrażeń dla użytkowników, zaniedbując przy tym cele biznesowe, cały projekt spali na panewce. Wielu początkujących specjalistów UX popełnia ten błąd i proponuje nierealistyczne rekomendacje. Trzeba pamiętać jednak o tym, że firmy muszą być dochodowe, aby istnieć.
How best to define business goals for a UX project? Using the old, good approach of the SMART concept. SMART goals are: Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time bound. Designers need to look at their work from a business perspective, think strategically, take into account the main objectives and design for both users and business objectives.
6. UX design doesn't have to be expensive
“Go for the whole thing!” Do you remember this program? Sure, yes! The whole ambaras is about not hitting Zonk.;) It's true that you can “sail”, go all out and use the full spectrum of methods and tools that make up the entire UX process. In fact, no one really does, especially when it comes to expensive user research. Companies simply can't afford it.
The best UX designers have a set of options and methods that make sense for a specific project and budget. They can create a tailor-made design. Without spending too much, you can discover great opportunities. For example, building a simple product prototype and testing it with five users will reveal most of the usability issues, show the team what works and what doesn't.
And the main thing is not a big expense. If you are wondering if the test on 5 people makes sense at all, I encourage you to read this article - 5 users account for 85% of discovered errors. Another method is the heuristic analysis I mentioned above. It is a good solution, cheap and widely used.;)
7. ROI and User Experience
So, is it worth it at all? Is it worth investing in UX and what is the return? User experience is often treated as an expensive whim of designers. But this is an investment that really pays off! Studies and case studies of UX tool implementations are published more and more frequently.
Industry reports (such as CUSTOMERS 2000) convince that UX will soon replace existing brand differentiators (such as product offer or price) and become the most important factor in customer retention.
I can tell you that investing in UX pays off, but is there anything that speaks better than the numbers? ;)
- Medalia Analisys research has shown that users with positive brand experiences spend 140% more than those with negative experiences.
- In the Nielsen Norman Group study, the average increase in key performance indicators — KPIs — after UX sourcing is 83%.
- A study by the consulting firm Watermark shows that companies that invest in the broad concept of Customer Experience achieve three times better stock market results than companies that stay in the tail of caring about the customer experience.
- For 3 years, IBM monitored its internal “experiment” of employing approximately 1,000 UX designers and applying Design Thinking principles to various areas of the organization. Studies have shown that the new approach reduced project execution time by half (cost savings), the results contained half fewer errors, and the ROI for projects implemented in the spirit of User-centered Design was on average 301%. In addition, the teams involved were more motivated and satisfied with the results of their work.
Typically, these calculations relate to areas directly related to the product addressed to the customer. Decision-makers are satisfied because key indicators increase: conversion, order value, customer engagement, customer satisfaction and loyalty, while customer service costs decrease.
8. UX is not a single discipline
Many different disciplines make up UX design. Some of them are: storyboarding, ux writing, content structure, conducting workshops, Lean UX research, prototyping, heuristic analysis and testing assumptions and hypotheses on users.
Focusing on the customer experience should be the responsibility of the entire organization. When companies do not use a customer-focused design methodology, they are sure to be overtaken by a competitor who does. It is essential to integrate user-oriented design into the vision, mission and culture of the company.
You say “User Experience” - you think “Apple”
Not without reason! Perhaps you are a user of one of the products of this brand and you “feel the well-designed UX on your own skin”, but also because the term first appeared precisely in the company of Jobs. Its author is Donald Norman, who started working at Apple in the 90s, then gave himself the title of Architect of User Experience. It was he (together with Jakob Nielsen) who created the definition of the concept.
Properly designed and thought-out user experiences have a key impact on product creation, development and implementation. But most importantly — for him to succeed in the market and stay ahead of the competition.
I sincerely believe that after reading this text, typing in the search engine the phrase “what is UX” will no longer be necessary.;) If I can answer any more questions, go ahead — contact me. I would be happy to exchange knowledge and experience.
